Khái niệm trò chơi học tập

Về tên gọi, tùy thuộc vào tác giả nhìn nhận trò chơi theo chức năng và ý

nghĩa giáo dục của nó hoặc tùy thuộc vào cách hiểu, cách dịch của người dịch từ

tiếng nước ngoài sang tiếng Việt, trò chơi này có một số tên gọi khác nhau. Có

thể kể một số tên thường gặp như: “trò chơi dạy học”, “trò chơi học tập”, “trò

chơi khó”, “trò chơi đòi hỏi trí thông minh”, “trò chơi có luật”… Trò chơi này

theo tiếng Anh là “game with rules”.

Theo A.N. Lêônchiev “Trò chơi đó được gọi là TCHT hay trò chơi dạy học

là vì trò chơi đó gắn liền với một mục đích dạy học nhất định và đòi hỏi khi tổ

chức phải có tài liệu dạy học kèm theo phù hợp với mục đích của trò chơi” [18].

Kharlamôv cho rằng loại trò chơi được xem là TCHT “Đó là những trò chơi có

nhiệm vụ chủ yếu là giáo dục và phát triển trí tuệ cho trẻ em” [16].

Chúng tôi cho rằng, việc phân loại và gọi tên trò chơi hoàn toàn được dựa

vào kết quả tác động giáo dục chủ yếu của nó, tuy nhiên việc phân loại cũng chỉ

mang tính tương đối và ước lệ mà thôi. Điều cơ bản là nhà giáo dục phải hiểu

được nội hàm, bản chất và ý nghĩa của trò chơi. Trong đề tài này, chúng tôi sử

dụng tên gọi loại trò chơi này là TCHT và thuật ngữ này đã được công nhận và

sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực giáo dục. TCHT chủ yếu hướng tới việc giáo dục

và phát triển hoạt động nhận thức của trẻ MG.

Những thành tựu nghiên cứu về trò chơi, đặc biệt về sự phân loại trò chơi

của trẻ MG đã chỉ ra những đặc thù của loại trò chơi này như sau:

TCHT thuộc nhóm trò chơi có luật thường là do người lớn nghĩ ra cho trẻ

chơi và dùng nó vào mục đích giáo dục và dạy học, hướng tới việc phát triển hoạt

động trí tuệ cho trẻ. TCHT có nguồn gốc trong nền giáo dục dân gian và trong trò

chơi có chứa đựng các yếu tố dạy học. Những TCHT được truyền khẩu trong dân

gian thì được gọi là trò chơi dân gian.

TCHT khác với các loại trò chơi khác ở chỗ, nhiệm vụ nhận thức và luật

chơi đòi hỏi trẻ phải huy động ở mức độ cao các chức năng trí tuệ để giải quyết

các nhiệm vụ nhận thức đó. Tuy nhiên, nhiệm vụ này lại được thực hiện dưới

hình thức chơi vui vẻ, thú vị và chính điều đó nâng cao TTCNT của trẻ. Khác với

nhóm trò chơi có luật ẩn (các trò chơi do trẻ em tự nghĩ ra, luật chơi được ẩn đằng

sau chủ đề, hành động và vai chơi). TCHT thuộc nhóm trò chơi có luật cố định

(các trò chơi do người lớn nghĩ ra cho trẻ với những nội dung, nhiệm vụ và luật

chơi có sẵn).

TCHT khác với “tiết học” ở chỗ, trong TCHT nhiệm vụ nhận thức không

đặt ra một cách trực tiếp và công khai trước trẻ mà nằm trong nhiệm vụ chơi, luật

chơi và hành động chơi. Những nhiệm vụ chơi và hành động chơi đòi hỏi trẻ phải

tích cực huy động những tri thức, kỹ năng, kỹ xảo của mình để đạt được kết quả

mà trò chơi đặt ra.

.